برنامه هفت

برنامه هفت خیلی باحاله.  درسته من آدم فیلم‌بین و سینمایی‌ای نیستم، ولی چون داداشم پیگیر اینجور چیزاست، منم وقتایی که بتونم برنامه هفت رو نگاه میکنم. و خب بیشتر به همون بخش اصلی یعنی نقد فیلمش علاقه دارم. این روزها هم که به خاطر جشنواره فیلم فجر، برنامه هفت هر شب پخش میشه. 

شخصیت فراستی برام خیلی جالبه  درسته من هیچ سواد سینمایی ای ندارم، ولی فکر میکنم بیش از هشتاد درصد حرفاش درسته، دلیل اولم اینه که گزاره هاش منطق داره، یعنی با فرض اینکه جملات فنی و سینمایی که میگه درست باشه، نتیجه گیری هاش از نظر منطق و ریاضی به نظر من درست میاد. دلیل دوم اینه که من از بیشتر فیلم‌های ایرانی که دیدم خوشم نیومده، یعنی یه جوری بودن، بیشتر وقتا یه چیزی توی فیلم هست که باعث میشه آدم لذت نبره و درگیر نشه و واقعا به ندرت شخصیت باورپذیر و خوبی ساخته میشه. حتی اگه من به خاطر اینکه سواد سینمایی ندارم، اشتباه کرده باشم و این جمله م اشتباه باشه، یعنی شخصیت ساخته میشه، توی یه موضوع دیگه خیلی فاجعه بار هستند، اونم نگهداری منطق روایی داستان هست. ... مثال زدن برام سخته چون حافظه خوبی ندارم ولی کمتر فیلمی هست که واقعا منو درگیر خودش کرده باشه. همیشه حس میکنم یه چیزی سرجاش نیست. 

به همین دلایل حس میکنم که  نقدهای فراستی اساس درستی دارن، حالا شاید لحن خوبی نداشته باشن و شدید و تند باشن ولی به نظر من مغرضانه نیستند، به نظر من مشکل فراستی اینه که گاهی خیلی تند میره و از کلمات و جلماتی استفاده میکنه که برخورنده هست، در حالی که همون حرف رو میشه بهتر گفت. البته شخصیتش خیلی جالب و خاصه  و من ازش خوشم میاد، چون اهل مصالحه نیست و حرف خودش رو رک و راست میزنه. مثلا امشب نیومد از فیلم ماه گرفتگی تعریف کنه. یعنی فقط با سینما سروکار داره و حقیقت رو به خاطر عقیده ای که شاید طرفدارش باشه، قربانی نمیکنه. البته این نظر منه. 

یکی دیگه از ویژگی‌های نقد فراستی که من دوس دارم اینه که کاری به ادعاها و شعارهای کارگردان یا سازنده یا بازیگر نداره، بلکه خود اثر رو نقد میکنه. ممکنه من مدعی باشم که ریاضیدان بزرگی هستم، این کافی نیست، من باید در عمل اینو ثابت کنم. به همین صورت یه کارگردان ممکنه هدف خوبی داشته باشه، ولی با ادعا کردن نمیشه گفت که به اون هدف رسیده، باید توی فیلمش اون هدف ساخته و پرداخته و ارائه شده باشه. فرض کنید من به عنوان یه نقاش رئالیست میخوام یه اسب بکشم، اگه من کارم رو درست و اصولی انجام داده باشم، دیگه نیازی به ادعا کردن نیست، هر کسی چه با سواد چه بیسواد، چه خودش نقاش باشه یا اصن از نقاشی سردرنیاره ... هر کسی که توی عمرش اسب رو دیده باشه، با دیدن نقاشی من فورا  خواهد فهمید که من تونستم اسب رو به شکلی باورپذیر و واقع‌گرا  ترسیم کنم یا نه !   

من نمیتونم چهارتا خط بکشم و بگم این اسب هست و هر کسی که حرف من رو قبول نداره رو نفی کنم و بگم با من دشمنی داره. یا اینکه تریپ مدرن بازی  وردارم و بگم من این اسب رو مثلا به سبک پیکاسو کشیدم یا نمادگرایانه کشیدم. چون که من هدفم ارائه اسب برای مخاطب عام بوده  نه ساخت یه نماد گرافیکی و سمبولیک از اسب. و فراتر از این جمله میتونم بگم که اونی که میخواد دنیای رو خلق کنه که توش چهارتا خط نماد یه اسب باشه، باید اونقدر خوب  اینکارو انجام بده که همون چهارتا خط به من اسب رو القا کنه. یعنی غیرممکن نیست که آدم بتونه با خطوط ساده ای یه اسب واقع‌گرایانه ترسیم کنه ولی این کار هر نقاش آماتوری نیست، ... گاهی ممکنه یه فیلم قوانین عجیبی داشته باشه، ولی باید اون قوانین برای بیننده جا بیافته. توی یه فیلم عادی  اگه یه نفر از یه گلوله تفنگ جاخالی بده، همه به اون صحنه می‌خندن و مسخره میکنن و یاد فیلم هندی می افتن. ولی توی فیلم ماتریکس هیشکی تعجب نمیکنه از همچین رویدادهای عجیبی. حس میکنم که برخی از فیلم های ایرانی  فقط اون ژانگولرها و ادا اطوارها رو دارن بدون اینکه قبلا  زمینه ای ساخته باشن که این کارها در بستر اونا باورپذیر بشه. 

من کاری به تکنیک سینمایی ندارم، ( چون هیچی ازش نمیدونم ) ولی به داستان و منطق داستانی خیلی اهمیت میدم، ممکنه من حتی از یه فیلم هندی یا فیلم فارسی هم خوشم بیاد. چون آدما و اتفاقا سرجای خودشون هستند، یعنی همه چی با هم سازگاره. ولی توی فیلم های ایرانی  ای که توی این سالها من دانلود کردم و دیدم، بیشتر مواقع همچین سازگاری و یکپارچگی رو  حس نمیکنم. 

آقای سعید قطبی زاده  منتقد دوم برنامه هفت رو خیلی دوست دارم. در بیشتر موارد با فراستی هم عقیده س، ولی جوری حرف میزنه که خیلی قابل فهم تر و ملموس تر هست و کلمات و جلمات بهتری داره. ویژگی مهم دیگه ایشون اینه که مث فراستی یه فیلم از از بیخ و بن نفی نمیکنه، ممکنه یه فیلم بد نکات مثبتی و خوبی هم داشته باشه، که ایشون بهش اشاره میکنه و  واقعا گوش کردن نقدهای ایشون میتونه خیلی آموزنده و جالب باشه. من همین دو سه روز اخیر هست که ایشون رو شناختم ولی همین چند برنامه کافی بود تا از خودش و شیوه نقدش خوشم بیاد. 

به هر حال اینا بخشی از نظرات و تفکرات شخصی من درباره این برنامه و درباره فیلم و سینماست. بازم تأکید میکنم که نظر شخصی منه و من هیچ شناخت آکادمیک از سینما ندارم. پس ممکنه جاهایی اشتباه کرده باشم. ولی به هر حال خیلی از فیلم های ایرانی که من می بینم، منو درگیر خودشون نمیکنن به خاطر همین فکر میکنم کلیت حرفام درست باشه.